In 1946 vierde Toon Hermans een groot radiosucces met zijn liedje Ik ben Jansen, dat begin 1947 ook door hem op de plaat werd gezet.
Ik ben Jansen is een liedje in de trant van Louis Davids, over een kleine doodgewone man:
Ik draag een omgekeerde jas,
ik rol m’n shag uit een matras,
want ik ben het mannetje zonder kansen.
Ik ben het hoofd van een gezin,
maar er komt geen stuiver in,
want ik ben een doodgewone Jansen.
[…]
Ik ben Jansen,
ik ben een doodgewone man,
daarom heb ik in de wereld niks te zeggen.
Ik ben Jansen,
die het ook niet helpen kan
dat de witte kippen zwarte eitjes leggen.
(enzovoort)
Tijdens het ‘Gala 100 jaar Toon’ in Theater Carré, december 2016, heb ik iets verteld over de geestelijke verwantschap van Toon Hermans met Pierre Kemp. Dat verhaal, van ongeveer een kwartier, had gemakkelijk uitgebreid kunnen worden met andere voorbeelden. Hier komt er nog een.
In het voorjaar van 1961 (volgens het Verzameld werk op 26 april van dat jaar) schreef Pierre Kemp, niet over het kleine en gewone, maar over het grote dat we dikwijls zo gewoon lijken te vinden, hoewel het in feite toch niet zo gewoon en vanzelfsprekend is:
Allround Jansen
Alles is Jansen, alle knop en vrucht,
bergen en dalen, wateren en bomen.
De wind wil met de bloesems dansen.
De zon is Jansen en met hem de lucht
en alles wat mij maar kan overkomen.
Ik ben voor niets beducht,
ook God is Jansen.
Dat is van een welhaast franciscaanse geest, die ook in veel liedjes van Toon terug te vinden is.
Werkend aan een nieuwe bloemlezing uit het werk van Pierre Kemp, die na de zomer gaat verschijnen, kwam ik tussen zijn ongepubliceerde gedichten het handschrift tegen van nóg een Jansen-gedicht, geschreven op 26 april 1960 (op dezelfde dag dus als ‘Allround Jansen’, maar dan een jaar eerder).
Jansen
What is [in] a name?
(Shakespeare)
Al haar leden heten Jansen,
niet haar kop alleen.
Al de delen van haar ganse
gestalte, linker- en rechterbeen.
Als zij loopt, lijkt zij te dansen
en haar ogen schijnen groen
in de zonnelucht te glansen:
‘Jansen heten, Jansen doen!’
Toon Hermans had het kunnen zingen!
by 