ISBN 9789460040443, gebonden, 14 x 22 cm, geïllustreerd deels in kleur, 800 pagina’s, € 19,95.
Samengesteld door Wiel Kusters en Ingrid Wijk
ISBN 978 94 6004 347 5, paperback, 13 x 21 cm, 168 pagina’s, € 19,95
Uitgegeven en van een inleiding voorzien door Wiel Kusters. Met een terugblik door Adriaan de Roover
ISBN 9789077503492, paperback, 15 x 25 cm, 272 pagina’s, € 9,99
by 
MAANDAG 28 AUGUSTUS 2023 VALT IN HEERLEN, TIJDENS HET FESTIVAL CULTURA NOVA, DE PREMIÈRE TE BELEVEN VAN:
Ik ben twee ogen; een avondstuk over Pierre Kemp voor drie stemmen en klein orkest
Scenariste Ine Sijben schreef op verzoek van de Pierre Kemp Stichting de onderstaande bijdrage over voorgeschiedenis en totstandkoming van deze bijzondere literair-muzikale productie.
‘Een trein vertrekt. Een gewone alledaagse trein vertrekt uit het station van Maastricht. Een hele ambtelijke carrière lang is een man uit Maastricht met zo’n doordeweekse trein op en neer gereisd naar Eygelshoven, waar hij werkte op de loonadministratie van de mijn Laura.’
Met deze woorden begint de korte film over Pierre Kemp, Spelen in het donker uit 1967, het jaar van Kemps dood. De commentaarteksten waren geschreven door Fred van Leeuwen, radiomaker en directeur van de Regionale Omroep Zuid, de voorloper van L1 radio & tv. Zo’n dertig jaar later trof kunstredacteur Hans Op de Coul de tekst aan in het archief van de omroep en gebruikte hem voor het hoofdstuk ‘Pierre Kemp’ in het boek Maar er is meer… Poëzie van Limburg in de twintigste eeuw uit 1999, auteurs Hans Op de Coul, Ben van Melick en Ine Sijben.
Het was mei van dit jaar dat Ben van Melick me vroeg of ik niet ‘iets kon verzinnen’ voor de themadag over Kemp tijdens het internationale cultuurfestival Cultura Nova, dat jaarlijks in augustus in Heerlen en omgeving plaatsvindt. De tijd drong, ik ben geen Kempkenner en Hans Op de Coul is door zijn handicap niet meer in staat tot iets dergelijks, dus pakte ik zijn hoofdstuk erbij. Ik las de slotwoorden van Van Leeuwens tekst, een hommage van Kemp aan zijn grootste inspiratiebron, de zon: …‘zonder wie wij niets zijn, want mijn dichtwerk is niets anders dan haar werk. Even oud en even jong.’ ‘Wie is deze dichter?’, vraagt Van Leeuwen zich af. Kemp: ‘Ik ben twee ogen’.
Hans had een origineel hoofdstuk geschreven, met fragmenten van Kemps – soms buitengewoon – lange gedichten, die een stuk onbekender zijn dan zijn kleengedichtjes. Hij citeert uit het apocalyptische en messiaanse ‘Oorlogspraeludium’ uit 1914 (Kemp achtte zich in die tijd een Dante of Petrarca), en uit ‘Pacific 1946’ waarin de kleine Pierre zich verliest in zijn alter ego, de machinist van de beroemde stoomlocomotief Pacific 2-3-1 en ondanks zijn imponerende jongetjesgedrag zijn eerste liefdeskater oploopt bij een vriendinnetje dat niet langer mee wil spelen. Ook in het hoofdstuk het gedicht ‘De Namiddag van een stille katholiek’, een barok, broeierig en zeer weinig katholiek epos waarin Kemp zichzelf de hoofdrol had toebedeeld van voyeuristisch zwart saterbeest. Ik las het ijzingwekkende prozagedicht ‘Als bloemen’ waarin twee tot elkaar veroordeelde echtelieden ‘als bloemen, die elkanders adem niet kunnen verdragen zich zo nijgen, dat de ene de andere de zon doet missen’.
Ik nam de Kempbiografie van Wiel Kusters door, verzamelde citaten en confisceerde het motto ervan: ‘Ik wil naar Al dat Andere, dat wat niemand hier ziet’, om dat als opmaat te gebruiken voor de finale van de voorstelling, als Kemp ‘door de rose glazen van mijn bril’ afscheid neemt van ‘heel het mensenspel’ met het gedicht Rose Madder. (Dat dit gedicht ook het laatste bleek te zijn van de film’ Spelen in het donker’, daar kwam ik pas later achter. Soms blijken keuzes wel erg voor de hand te liggen…)
En zo ontstond het verhaal van de Zwarte Man in de trein, die in gesprek raakt met een reisgenoot. Een onzichtbare vrouwenstem levert al declamerend en zingend vanuit haar hoekje in de coupé – vermoedelijk ergens op een hoedenplank – gevraagd en ongevraagd commentaar. Ik hoefde weinig te doen om Kemps aandeel in de conversatie te bedenken: hij spreekt in citaten van zichzelf. Hij pocht over zijn dichterschap, staart uit het treinraam en droomt van koempels, vogels en vooral van vrouwen, het vrouwendom dat hem fascineert én tergt (‘vals, tot diep in de hals’), hij provoceert, zondigt tegen elke vorm van logica en toont alle begrip voor degenen die hem totaal onberekenbaar zullen vinden. De verblufte reisgenoot en de vrouwelijke medepassagier op de hoedenplank kunnen weinig meer doen dan pogen deze begenadigde dwaas te begrijpen, om zich uiteindelijk mee te laten slepen in de uitbundige gekte van een tomeloze levensaanbidder.
Marc Huynen, trompettist en altijd in voor een experiment, vanaf het begin betrokken bij het project, gaat de concrete muziek leveren bij de klanken die ik hoor in mijn hoofd, en dat zijn er heel wat. Van oorlogszuchtige ketelmuziek tot teer gitaargefluister, van lome sensuele swing tot het geluid van de Maasoever op een zomerse namiddag (hoe doe je dat?), van onheilspellend gebrom en kattengemiauw tot flarden fanfaremuziek in de verte, van funk waarop je wil dansen tot schaamteloos meeslepend gezang.
Op het moment dat ik dit schrijf, een week voor de voorstelling, moeten de muzikanten nog ingevlogen worden. Ik ben benieuwd, wens ons veel succes.
Ine Sijben
‘Ik ben twee ogen’, maandag 28 augustus 21.00 uur. Bij goed weer op het grasveldje kruising Honigmannstraat / Promenade in Heerlen, anders in het leegstaande winkelpand op dezelfde hoogte.
Pierre Kemp: Arno Deckers
Reisgenoot: Ben van Melick
Voordracht en zang: Yvonne Simons
Muziek: Marc Huynen trompet; Csaba Sekely gitaar; Werner Lauscher contrabas; Steffen Thormaelen percussie
Meer informatie betreffende de hommage aan Pierre Kemp, die verder onder meer bestaat uit voordrachten van de dichters Frans Budé en Merlijn Huntjens vindt u HIER.
by Op 21 juli jl., op de sterfdag van Pierre Kemp, was de jaarvergadering van het bestuur van de Pierre Kempstichting. Het voltallige bestuur had zich verzameld in het net over de grens bij Maastricht gelegen Smeermaas.
Onderwerpen die aan bod zijn gekomen:
De vergadering werd afgesloten met een toost op de dichter Kemp.
by Pierre Kemp blijft verrassen. Nu dook hij plotseling op in Eindhoven, waar iemand met gevoel voor cultureel erfgoed en een prijzenswaardig besef van verantwoordelijkheid een exemplaar van Kemps tweede gedichtenbundel, De bruid der onbekende zee (Maastricht, 1918), aantrof in een doos met boeken bij een afvalcontainer. En niet zomaar een exemplaar. Het boek bevat tegenover de titelpagina een met de hand geschreven opdracht van de dichter aan een zekere Frederique Kox, gevolgd door een lyrische meditatie van ‘de ziel’ over de liefde.
Een grote, krachtig neergezette handtekening bekroont de dedicatietekst, die eindigt met de mededeling dat de ziel ‘het boek van haar verlangens en haar lijden’ wegschenkt ‘aan die het kunnen begrijpen en medevoelen, gelijk ik dit boek schenk aan U.’
De oplettende Eindhovenaar die deze bijzondere Kempbundel uit een doos met oude boeken naar boven haalde, nam contact op met de Pierre Kemp Stichting en droeg hem aan ons over, zodat hij deel kan gaan uitmaken van de Pierre Kemp Collectie van de Universiteitsbibliotheek in Maastricht.
Wie Frederique Kox was, hebben wij nog niet weten te achterhalen. Dat zij gezocht moet worden in Maastricht lijkt voorlopig het aannemelijkst. Een aanknopingspunt is misschien te vinden in de persoon van Fred. Kox, eigenaar van Ars et Fides, ‘Benedictijnse en Kerkelijke Kunsthandel’, gevestigd in de Hondstraat op nummer 2B (zie: https://www.geneaknowhow.net/script/dewit/tel1950/pdfs/deeltwee0351.pdf) Was deze Fred[erik], die in 1956 overleed, Frederiques (groot)vader? In de Stadsbibliotheek Maastricht wordt onder de titel Fred. Kox 1956 een brochure bewaard met de tekst van een Duitstalig afscheidswoord, gesproken door de priester, leraar en gelegenheidsdichter R[ené] Klinkenbergh (1886-1973) uit Sittard, met het naschrift: ‘Worte, von R. Klinkenbergh dem Andenken des Fred. Kox, des Inhabers der Kunsthandlung ‘Artes et Fides’ nach dem Begräbnis am Tische gewidmet.’
Met dank aan N.L. Feitsma
Naschrift d.d. 3 oktober 2023:
Inmiddels is achterhaald wie Frederique Kox is, lees hier onze update: https://pierrekemp.nl/blog/2023/10/03/raadsel-opgelost/
by Eerder berichtten wij al dat van Pierre Kemp afgelopen jaar een volledige bundel in het Italiaans is vertaald. Op 25 februari werd deze bundel gepresenteerd bij Boekhandel Dominicanen.
Daarbij waren zowel de vertaler, Franco Paris, als Herman van der Heide, die de bundel inleidde, aanwezig.
Het was heel aardig om gedichten van Kemp hardop in het Italiaans te horen. De vertaler gaf een aantal staaltjes ten beste.
In het interview met Wiel Kusters kregen we inzicht in de vertaalkeuzes die Franco Paris heeft moeten maken, en hoe ingewikkeld het vertalen van poëzie vaak is. Soms verliest in het Italiaans een gedicht een zekere dubbelzinnigheid die er in het Nederlands wel is, en soms ook omgekeerd.
Herman van der Heide ging op deze avond heel uitgebreid in op het speciale van Kemps poëzie. De avond werd muzikaal opgeluisterd door tenor Axel Everaert, begeleid door de pianist Charly Delbecq.
by 
